Wat te doen als cliënten hun oefeningen thuis niet uitvoeren?

Alles vanuit de positieve psychologie

Elke behandelaar krijgt vroeg of laat wel eens te maken met cliënten die hun huiswerkopdrachten soms niet of onvoldoende uitvoeren. Dit kan best frustrerend zijn, want je wil de cliënt graag helpen.

Wanneer de cliënt de oefeningen niet maakt, kan de behandelaar de neiging hebben om de cliënten belerend toe te spreken.
Niet alleen staat dit haaks op de positieve insteek binnen Liv, maar de behandelaar zet zichzelf hiermee al snel in de rol van een prediker of politieagent. Vaak genoeg is al bewezen dat dit vaak geen – of zelfs een averechts – effect heeft. Graag geven wij je een aantal tips hoe je dit als behandelaar het beste kan aanpakken.‍

‍

Positiviteit voorop    

Bij Liv behandelen we alles vanuit de positieve psychologie. We zien dat het werkt – zowel voor de behandelaar als de cliënt.

De meest voor de hand liggende, maar vaak vergeten tip: vraag het uit

Je kan veel nuttige informatie inwinnen over de cliënt en hun coping mechanismen door uit te vragen waarom het huiswerk niet is gedaan. Dit kan allerlei oorzaken hebben: er is iets voorgevallen in de tijd tussen de afspraken in, de cliënt vindt de oefening niet nuttig of interessant, de cliënt vertoont vaker uitstelgedrag, de cliënt weet niet hoe het werkt, etc.
Probeer met een open blik en oprechte interesse te vragen naar de echte reden. Wie weet legt dit ook onderliggende oorzaken van de klachten van de cliënt bloot.

Creëer een veilig kader binnen de sessies met de cliënt

Bij oefeningen die door cliënten sneller als ongemakkelijk worden ervaren, zoals mindfulnessoefeningen en verbeeldingsoefeningen, is het goed om een sfeer te creëren waarin de oefening als normaal en logisch wordt beschouwd.  Hieronder volgen 2 aspecten waar je rekening mee kunt houden:

• Wees bewust van je eigen houding ten opzichte van dergelijke oefeningen: als jij je ongemakkelijk voelt of weerstand hebt tegenover deze oefeningen, merkt een cliënt dit – bewust of onbewust – op en zal dit overnemen.
• Doe de oefening eventueel samen of voor, zodat de cliënt weet dat het normaal is en hoe het voelt om de oefening te doen. Vraag hierbij ook naar het effect bij de cliënt: als de cliënt een positief effect ervaart, versterkt dit de motivatie om de oefening zelf uit te voeren.

Haak terug op de persoonlijke doelstelling van de cliënt
Het persoonlijke doel van de cliënt kan een motivatie zijn om het huiswerk toch te gaan uitvoeren. Vraag en check bij de cliënt of het vooropgestelde doel nog steeds geldt en hoe graag de cliënt dit wil. Geef hierbij mee dat het vaak nodig is om het grote doel in kleinere stappen te verdelen, zeker naarmate het hoofddoel groter wordt. Het maken van het huiswerk is onderdeel van deze stappen, ook wel tussendoelen genoemd.

Het is belangrijk dat de persoonlijke doelstelling door de cliënt zelf is opgesteld of in ieder geval is goedgekeurd. Wanneer de cliënt hier zelf achter staat, is er een veel meer kans op succes.

Benadruk de positieve relatie tussen het maken van huiswerk en vooruitgang
Of een bepaalde behandeling en daarbij gepaard gaande oefeningen effectief zijn voor een cliënt, weet je van te voren beiden niet. Wel weet je als behandelaar vrij zeker dat cliënten die hun huiswerkoefeningen wel maken meer kans op succes hebben dan cliënten die dit niet doen. Geef mee aan de cliënt dat het maken van huiswerk in ieder geval nooit een negatief effect heeft op het herstel: of de oefening wel of niet bij diegene past, wordt afgemaakt of nuttig is gebleken voor die specifieke cliënt, er worden altijd leerzame inzichten opgedaan.

Focus op de autonomie en eigen verantwoordelijkheid van de cliënt
Aan jezelf werken is namelijk meer dan alleen lezen en verteld krijgen. Door te doen werkt de cliënt aan meer zelfredzaamheid en zijn eigen herstel. Zo kun je de cliënt vragen wat bij hem over het algemeen voor de meeste gedragsverandering zorgt: het luisteren naar een webinar of televisieprogramma, het lezen van een boek óf het uitvoeren van taken, opdrachten en spellen.

Net als bij het opstellen van een doel, is er een veel grotere kans op succes als de cliënt zoveel mogelijk het heft in eigen handen neemt. Uiteraard mag je als behandelaar ondersteunen en meedenken, zolang de cliënt zelf het huiswerk uitvoert.

Een weliswaar vriendelijke, maar ook ongemakkelijk makende analyse van waarom het huiswerk is mislukt
Een voorbeeld: “Het huiswerk is niet gelukt. Laten we eens kijken hoe dat komt. De opdracht was om thuis elke dag drie goede dingen van die dag te benoemen. Dus je ging hier gemotiveerd weg en hebt thuis fanatiek elke avond in bed 3 goede dingen opgeschreven. En toen? O, dit heb je niet 's avonds gedaan? Wanneer dan wel? Het kwam er niet van om ervoor te gaan zitten? Maar wat kwam er dan tussen? Je wist nog wel dat je die oefening wilde gaan doen? Maar waar ging het dan mis?"

Waardevolle Liv trainingen

Bij Liv willen we niet alleen waardevolle oefeningen maken voor de cliënten, maar zijn wij er ook om onze behandelaren zo goed mogelijk te ondersteunen. Dit doen wij door persoonlijke en kwalitatieve klantenservice, en het geven van trainingen en cursussen. Naast de standaard start- en vervolgtraining, hebben we dan ook trainingen die specifiek kunnen helpen bij ‘weerstand tegen e-health’ of ‘timemanagement’. Daarnaast vind je op de Toolboxpagina ondersteunende handleidingen met tips bij het inzetten van één van onze modules.

‍